Jeżeli przyjrzymy się komunikatom jakie kierujemy wobec innych, zauważymy ile jest w nich przekazu, który ma zupełnie inną funkcję niż nam się wydaje. Jak to się dzieje, że pomimo naszych szczerych intencji zdarza nam się doznawać bezsilności, frustracji, złości, rozczarowania w kontaktach interpersonalnych? Kluczem do zrozumienia innych osób jest zrozumienie samego siebie. Wskazówką do bycia zrozumianym przez innych jest jasna komunikacja swoich potrzeb i emocji.
Marshall B. Rosenberg zaproponował model komunikacji bez przemocy (Nonviolent Communication (NVC), opierający się na wyrozumiałości, zarówno dla siebie jak i drugiego człowieka. Sposób komunikacji, wspierający samoświadomość i emocjonalny samorozwój, pozwala nie tylko na zażegnywanie konfliktów, ale także nawiązywanie głębszych relacji.
Trzy kroki do lepszej komunikacji:
Odróżnianie faktów od ich interpretacji.
Staraj się zauważyć obiektywnie zdarzenie, które miało miejsce i wprawiło Cię w dane emocje. Jest to nie lada wyzwanie, aby “wyjść z siebie” i opisać sytuację taką jaka jest. Nie oceniaj czy to co wydarzyło się, było dobre/złe. Postaraj się nie generalizować swojego punktu widzenia.
Dlaczego?
Gdy osoba, z którą rozmawiasz poczuje się krytykowana może pojawić się u niej złość oraz naturalny opór przed negatywną oceną. Trudniej jest wtedy znaleźć kompromis.
Jak to zrobić?
Unikaj używania “zawsze”, “nigdy”, “za każdym razem”. Bądź szczegółowy opisując wydarzenie/zachowanie, które było dla ciebie trudne do przyjęcia.
Przykład:
X Jan nigdy nie przychodzi na czas. —> To czwarty raz w tym miesiącu gdy Jan spóźnia się na film.
X Jesteś nieznośny. ——> Kolejny raz dzisiejszego wieczoru krytykujesz sposób w jaki spędzamy dziś czas.
Rozpoznaj swoje uczucia i potrzeby
Wyraź uczucia jakie towarzyszą Ci podczas danego wydarzenia/zachowania. Rozpoznaj jakie zdarzenia sprawiają, że pojawia się dana emocja. Jaka Twoja potrzeba nie została zaspokojona?
To co mówią i robią inni wpływa na nasz stan emocjonalny, ale nie powoduje naszych emocji. Nasze emocje to efekt tego jak odbieramy to co nam się przytrafia. Przyjęcie odpowiedzialności za swoje uczucia poprzez obserwację siebie, swoich potrzeb i odrzucenie przypisywania innym odpowiedzialności za niespełnienie oczekiwań sprawi, że twój rozmówca będzie bardziej gotowy na wysłuchanie Ciebie. .
Dlaczego?
To nie wydarzenia sprawiają, że czujemy negatywne emocje, ale nasza interpretacja tych zdarzeń. Gdy wyjdziemy z założenia, że druga osoba jest winna naszego złego samopoczucia i ma na niego całkowity wpływ, może poczuć się krytykowana i skupi się na obronie siebie lub/i kontrataku.
Jak to zrobić?
Bądź konkretny. Postaraj się używać słów określających dokładnie twoje emocje. Unikaj zwrotów ogólnych jak “czuję się źle/dobrze”. Pamiętaj, że celem jest wyrażenie swoich emocji tak, by nie wprawić drugiej osoby w poczucie winy lub wstydu, co może wzbudzić opór twojego rozmówcy i nie pomoże wam w zażegnaniu konfliktu.
Proś, nie żądaj.
W efektywnej komunikacji dążymy do tego by być zrozumianym. Pytajmy więc o konkretne zachowania, które mogą doprowadzić do pełni naszej potrzeby. Komunikat powinien być jasny, pozytywny i zorientowany na działanie.
Jak?
- Bądź gotowy na to, że ktoś może się nie zgodzić na rozwiązanie, które proponujesz.
- Jeżeli twoim celem jest sprawienie, że druga osoba będzie się zachowywać tak jak tego od oczekujesz, metoda nie zadziała. Efektywna komunikacja polega na szukaniu kompromisów i stworzenia przestrzeni do szukania wspólnych rozwiązań.
- Zastanów się czego oczekujesz. Odpowiedz sobie na pytania: Co może czuć druga osoba w tej sytuacji? Co może myśleć? Zastanów się czy rozwiązanie, które proponujesz będzie możliwe do wykonania dla drugiej osoby oraz czy działa ona także dla jej/jego dobra?
- Staraj się unikać zwrotów: musisz, chcę abyś.., powinieneś…, zasługuję na to abyś.., wymagam od ciebie abyś… Staraj się używać: czy mógłbyś/mogłabyś, co sądzisz o takim rozwiązaniu.., jak się z tym czujesz.., czy jest to możliwe abyś…
Dlaczego?
Unikaj mówienia czego nie chcesz aby ktoś robił, aby unikać krytykowania. Komunikat z prośbą o konkretne zachowanie pomaga uniknąć nieporozumień i nie pozostawia osoby w poczuciu bezsilności, co może się wydarzyć gdy nie wie o co konkretnie Ci chodzi. Najtrudniejszą pracą jednak jest uświadomienie sobie potrzeb i uczuć innych ludzi oraz to, że mogą one być niezgodne z naszymi. Co wtedy? Jasne ustalenie potrzeb i ustalenie jak możecie je wzajemnie szanować i akceptować może być pomocne.
Nie zniechęcaj się! Praktykuj bycie wyrozumiałym dla siebie i innych na co dzień oraz obserwuj jak wpływa to na Twoje relacje i rozwój.
https://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/types/non-violent-communication
https://laurelandassociates.com/tip-311-nonviolent-communication-2-nvc-defined/ #1 – #9
Rosenberg, M. B. (2012). Living nonviolent communication: Practical tools to connect and communicate skillfully in every situation. Boulder, CO: Sounds True, Inc.
